Τρία πειράματα που αποδεικνύουν την υποσυνείδητη κοινωνική συμμόρφωση σε ομαδικές καταστάσεις (βίντεο)

Τρία πειράματα συμμόρφωσης που αποδεικνύουν πως οι άνθρωποι κάνουν και επαναλαμβάνουν πράγματα μόνο και μόνο επειδή τα ακολουθούν άλλοι, χωρίς να υπάρχει κανένας ουσιαστικός λόγος, δημιουργώντας έναν υποσυνείδητο κοινωνικό κανόνα συμμόρφωσης. Δυστυχώς το ίδιο ισχύει στα πολιτικά / θρησκευτικά / εκπαιδευτικά «σύστημα», και όχι μόνο.

Το πείραμα συμμόρφωσης Asch

Το πείραμα Asch είναι ένα από τα πρώτα και πιο γνωστά πειραματικά παραδείγματα κοινωνικής συμμόρφωσης σε ομαδικές καταστάσεις, τα οποία τελέστηκαν αρχικά από τον κοινωνικό ψυχολόγο Solomon Asch, στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Η μεθοδολογία του παραμένει σε χρήση από πολλούς ερευνητές μέχρι και σήμερα.

Στο πείραμα, ένα άτομο (εν αγνοία του για το πείραμα) τοποθετήθηκε σε ένα δωμάτιο με άλλα βαλτά άτομα, όπου όλοι εκτός από αυτόν είχαν προηγουμένως διδαχθεί για το πώς να ανταποκριθούν στις ερωτήσεις.

Το πείραμα τελέστηκε με δύο εικόνες, η εικόνα στα αριστερά περιέχει μια κάθετη γραμμή, και η εικόνα στα δεξιά εμφανίζει τρεις αριθμημένες γραμμές με διαφορετικό μήκος. Ο πειραματιστής ρωτάει έναν-έναν, να επιλέξουν ποια από τις τρεις γραμμές στη δεξιά εικόνα αντιστοιχεί στο μήκος της γραμμής στην αριστερή εικόνα. Η ερώτηση επαναλαμβάνεται πολλές φορές με διαφορετικές εικόνες.

Οι ερωτήσεις δόθηκαν αρχικά στα βαλτά άτομα και όλοι τους επέλεξαν εσκεμμένα μια προφανέστατα λάθος απάντηση. Στη συνέχεια η ερώτηση δόθηκε στο άτομο που δεν γνώριζε πως διενεργείται πείραμα, και το άτομο έδωσε την ίδια λάθος απάντηση που έδωσαν όλοι οι βαλτοί. Το πείραμα συνεχίστηκε και με άλλα άτομα εν αγνοία τους για το πείραμα.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι κατά μέσο όρο, το 32% των ατόμων που βρίσκονταν εν αγνοία τους στο πείραμα, προχώρησε και συμμορφώθηκε με την σαφώς πειστική αλλά λανθασμένη πλειοψηφία, δείχνοντας πόσο εύκολα οι άνθρωποι τείνουν να συμμορφώνονται σε ομαδικές καταστάσεις παρά τα αποδεικτικά στοιχεία που βρίσκονται μπροστά στα ίδια τους τα μάτια.

Όταν ερωτήθηκαν μετά το πείραμα, οι συμμετέχοντες που συμμορφώθηκαν με τους υπόλοιπους δήλωσαν ότι δεν πίστευαν πραγματικά τις απαντήσεις τους, αλλά είχαν ακολουθήσει τους υπόλοιπους από φόβο για να μην γελοιοποιηθούν η να φανούν «παράξενοι». Μερικοί από αυτούς είπαν πως πίστεψαν πραγματικά ότι οι απαντήσεις της ομάδας ήταν σωστές.

Προφανώς, οι άνθρωποι συμμορφώνονται για δύο βασικούς λόγους: επειδή θέλουν να «αποδεχθούν» από την πολυψηφία της ομάδας και επειδή πιστεύουν ότι η πολυψηφία είναι καλύτερα ενημερωμένη από αυτούς.

Πηγή στοιχείων έρευνας: simplypsychology.org

Το πείραμα συμμόρφωσης με ασθενείς σε αίθουσα αναμονής

Ένα άτομο (εν αγνοία του για το πείραμα) εισήλθε στην αίθουσα αναμονής ενός ιατρείου, γεμάτη από άλλους ασθενείς που περιμένουν τη σειρά τους. Αφού έκατσε, μετά από λίγο ακούστηκε ένας ήχος (μπιπ) στην αίθουσα αναμονής και αμέσως όλοι οι υπόλοιποι σηκώθηκαν και στη συνέχεια κάθισαν ξανά. Μετά από μόλις τρία μπιπ, το άτομο συμμορφώνεται και αρχίζει να κάνει αυτό που κάνουν οι υπόλοιποι, να στέκεται και στη συνέχεια να κάθεται, χωρίς απολύτως καμία ιδέα γιατί το κάνει.

Αφού η σειρά είχε έρθει για όλους και η αίθουσα αναμονής άδειασε, το άτομο που έμεινε μόνο του συνέχισε να σηκώνεται και να κάθεται κάθε φορά που άκουγε τον ήχο. Η συμμόρφωση συνεχίστηκε και με άλλα ανυποψίαστα άτομα που έμπαιναν στην αίθουσα, βλέποντας το πρώτο άτομο και επαναλαμβάνοντας αυτό που κάνει, χωρίς να γνωρίζουν το γιατί, ως υποσυνείδητο κοινωνικό κανόνα συμμόρφωσης.

Το πείραμα συμμόρφωσης με το κοινό και τους χειροκροτητές

Σε ένα από τα επεισόδια της εκπομπής Brain Games του National Geographic, ο παρουσιαστής Jason Silva έδωσε μία ομιλία σε ένα από τα πανεπιστήμια της περιοχής. Στο πρώτο και πολύ σύντομο σκέλος της ομιλίας άρχισε να μιλάει για τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, μιλώντας λογικά και ξεκάθαρα, αμέσως μετά όμως, στο δεύτερο σκέλος της ομιλίας η οποία κράτησε αρκετά περισσότερο, άρχισε να μιλάει με μπερδεμένες πληροφορίες χωρίς καμία λογική.

Στη ακροατήριο υπήρχαν δύο βαλτά άτομα, τα οποία τοποθετήθηκαν εκεί ώστε να αρχίσουν να χειροκροτούν αμέσως μετά το τέλος της ομιλίας, οι οποίοι επίσης σηκώθηκαν όρθιοι (πρώτα ο ένας και μετά ο άλλος) για να συνεχίσουν το χειροκρότημα.

Το αποτέλεσμα ήταν όλο το κοινό να αρχίσει να χειροκροτεί, το οποίο επίσης σηκώθηκε για να χειροκροτήσει όρθιο, ακολουθώντας τον υποσυνείδητο κοινωνικό κανόνα συμμόρφωσης, δίχως να πιστεύει πραγματικά ότι ο ομιλιτής άξιζε κάτι τέτοιο.

Βλέπουμε λοιπόν πως η υποσυνείδητη κοινωνική συμμόρφωση είναι ακόμη ριζωμένη στη φύση των ανθρώπων, κάτι που μας δείχνει πως δεν μπορούμε να εμπιστευόμαστε τα αποτελέσματα οποιονδήποτε μαζικών ενεργειών ως κάτι δεδομένο η σωστό. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν πολύ εύκολα να χειραγωγηθούν μέσω καθοδηγητικών παραγόντων, όπως η πολυψηφία σε μία ομάδα ανθρώπων η ακόμη και ενός απλού ηγέτη που παρακινεί την πολυψηφία η οποία προ-επηρεάστηκε μέσω κοινωνικής συμμόρφωσης.

Πηγή: https://www.blackstate.gr/koinonia-ugeia/469-koinonikh-symmorfosh.html