Η Ελληνότροπη Ορθόδοξη Παράδοση και η ιδεοληψία της επανεκκίνησης.

Δρ Στέφανος Σπανομήτσιος

Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά πρέπει να αναζητήσουμε τον ρόλο μας σε ένα διαρκές ιστορικό γίγνεσθαι, που φαίνεται να οδηγεί την ανθρωπότητα σε αχαρτογράφητα νερά. Στη πορεία της ιστορίας ο ελληνισμός έχει υπάρξει πρωτοπόρος και έχει διδάξει στον κόσμο την δημοκρατία και την ελευθερία. Στην αλλαγή του ιστορικού παραδείγματος βρέθηκε εξ αρχής να πρωτοστατεί, να συμμετέχει, να συνεργεί. Στην φιλοσοφία και στις τέχνες καθοδήγησε τον κόσμο, στην αποκάλυψη της αλήθειας η ελληνική γλώσσα υπήρξε το μέσο της διάδοσής της, η χριστιανική παράδοση ρίζωσε στα χώματα μας, η ανατολή του δυτικού πολιτισμού βασίστηκε στον κλασικό ελληνικό πολιτισμό. Η αναγέννηση, η μεταρρύθμιση, ο διαφωτισμός υπήρξαν κινήσεις όπου διήκε η ελληνική διαλεκτική. Ωστόσο στις παρούσες εξελίξεις συναινούμε στην παγκόσμια διαφθορά και μορφώνουμε το παράλογο.

Η Ύβρις

Στέφανος Σπανομήτσιος*

Το εν τω κόσμω είναι του ανθρώπου διαλέγεται πάντα με το έτερο. Σ’ αυτόν τον διάλογο στοιχειώνεται, συγκροτείται και εκπτύσσεται ή εκφυλλίζεται και τελικά διαλύεται η σχέση του υποκειμένου προς την πραγματικότητα. Η αποδοχή ή η απόρριψη του ετέρου, του συ, από το εγώ, μερική ή γενικευμένη, και η διάρρηξη της σχέσης δεν είναι πάντοτε μονομερής επιλογή. Στη σύγκρουση που προηγείται, είναι το εγώ που καραδοκεί να αρπάξει τα εαυτού και να ιδιοποιηθεί τα αλλότρια. Όταν το εγώ αναγνωρίζει την ανάγκη του συ να διεκδικεί τον αυτοδίκαιο ζωτικό του χώρο, η σχέση καλλιεργείται και προοδεύει. Όταν όμως αμφισβητεί την δυνατότητα αυτή, τότε η σύγκρουση είναι πιθανή. Ένα κτητικό εγώ είναι πρόδηλο ότι δυνητικά θα προκαλέσει ρήξεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ρήξεις διευθετούνται στα όρια προσωπικών εξηγήσεων. Σε άλλες περιπτώσεις οι συγκρούσεις είναι σφοδρές και καταλήγουν σε ολοκληρωτική καταστροφή των σχέσεων. Σε κάποιες, ίσως λίγες, περιπτώσεις, η διαχείριση των γεγονότων είναι τόσο ηθελημένα εγκληματική και η περιπλοκή και οι απώλειες τόσο επώδυνες, που το αναδυόμενο άγος στιγματίζει έντονα αυτούς που διαπράττουν την αδικία. Εγείρεται τότε ύβρις κατά του θείου, που εποπτεύει την τάξη και την αρμονία του κόσμου, που αυτοδίκαια επισύρει την νέμεσι. Πολλές φορές είναι η αδόκητη φορά των πραγμάτων που δημιουργεί το άγος, χωρίς την ηθελημένη υπέρβαση των φυσικών ή ανθρώπινων νόμων, ωστόσο και τότε μια ελλειπτική συμπεριφορά μπορεί να επιτρέψει τραγικές εξελίξεις , που επισύρουν την μήνι κατά των υβριστών.

Η οντολογία της αλαζονείας.

Δρ Στέφανος Σπανομήτσιος*

Το ανθρώπινο πρόσωπο πολλές φορές παίρνει την σκοτεινή όψη ενός αδιαφανούς κόσμου, γίνεται μια τραγική προσωπίδα. Κανένας λόγος περί φωτός δεν μπορεί να αποκαλύψει τότε την εσωτερική του συνάφεια. Καμιά αγαπητική περιχώρηση δεν μπορεί να λειάνει τις αιχμές του ασυνείδητου που καταδυναστεύουν το ενδημούν πνεύμα. Ο περίκλειστος χώρος, ερμητικά απροσπέλαστος, απωθεί κάθε γνωστικό εξωτερικό φως, απορροφά και εξαφανίζει, σαν μαύρη οπή, κάθε εσωτερική αναλαμπή αυτογνωσίας και παραδίδεται στην αυτιστική καταστροφική μανία σκοτεινών εσωτερικών δυνάμεων. Πότε όμως η διαστροφή παραμορφώνει τον εσωτερικό κόσμο, ώστε να διακόπτεται κάθε επικοινωνία με τον φωτεινό κόσμο της αλήθειας και της αρετής; Πότε η ροπή προς την άρνηση, προς την αστοχία, την αμαρτία τέλος, η γνωστή concupiscentia, γίνεται παντοδύναμη; Η ορθόδοξη χριστιανική ηθική μιλάει για τα λεγόμενα ασύγγνωστα και θανάσιμα αμαρτήματα, που ανάμεσά τους δεσπόζει η αλαζονεία. Όχι πάντα ως αλαζονεία, μπορεί ως υπεροψία, ως εγωϊσμός, ως μεγαλαυτία, ως οίηση, ως ακέφαλος υπερηφάνεια, και ακόμη κάποτε «τινές λόγων την κενοδοξίαν παρά την υπερηφανίαν φιλούσιν ορίζειν».